Kościół Bożego Ciała w Makowie Mazowieckim

---

Zarys historyczny

Drewniany obiekt sakralny na terenie Makowa Mazowieckiego powstał przed rokiem 1200, jednak dokładny rok jego budowy nie jest do końca znany, co potwierdzają zachowane kroniki parafialne. Parafię założył Jakub z Korzkwi, pełniący funkcję biskupa płockiego. Budowa obecnej świątyni ruszyła w 1490 roku, głównie dzięki staraniom ówczesnego proboszcza, ks. Stanisława z Lipia Lipskiego, który był również prepozytem kapituły katedralnej płockiej, a także podkanclerzym mazowieckim. Wówczas do istniejącej nawy głównej zaczęto wprowadzać większe zmiany, które wzbogaciły wystrój kościoła. W 1511 roku prowadzone były dalsze prace budowlane, podczas których powstała zachodnia kruchta, zakończona neobarokowym szczytem otoczonym tynkiem. Wewnątrz kruchty zainstalowano sklepienie kolebkowo-krzyżowe, na co wskazują późniejsze modyfikacje. Znalazł się tam też portal ostrołukowy, a obok kościoła, na końcu XVI wieku, wybudowano wolnostojącą dzwonnicę, której projekt oparty był na planie czworoboku.

W 1630 roku dodano kaplicę św. Anny, która została połączona z nawą świątyni półkolistą arkadą. Niestety, podczas potopu szwedzkiego kościół doznał znacznych zniszczeń. W połowie XVIII wieku przeprowadzono remont, który obejmował wymianę dachu oraz sufitu. Kolejne uszkodzenia nastąpiły w 1789 roku, kiedy to miasto zostało dotknięte pożarem. Po dalszych zniszczeniach związanych z marszem wojsk napoleońskich w 1812 roku, kościół przez długi czas pozostawał w złym stanie. W latach 1806–1837 był nieużytkowany, a w okresie 1806–1807 pełnił funkcję piekarni oraz więzienia.

W 1820 roku ks. Michał Wierzbowski zarekomendował remont, który został zatwierdzony przez odpowiednie władze. Jego następca, ks. Wawrzyniec Stokowski, mimo braku większych prac remontowych dbał o to, by kościół nie popadł w jeszcze większą dewastację. W latach 1835–1882 proboszczem parafii był ks. Ignacy Wielgolawski, który zainicjował szereg renowacji, w tym wykonanie drewnianej podłogi i balustrady w 1839 roku, oddzielającej prezbiterium od głównej nawy.

Znaczne prace modernizacyjne zrealizowane przez ks. Wielgolawskiego dotyczyły również budowy bocznej kruchty oraz murowanego chóru muzycznego z drewnianą balustradą. Chór był trójbocznie wysunięty i wsparty na dwóch kwadratowych filarach, a wewnętrzne sklepienie zostało wzbogacone lunetami. Wejście na chór, umiejscowione od strony północnej, prowadziło przez trójkątną wieżyczkę, dobudowaną do zachodniej i północnej ściany starszej kruchty. Po wykonaniu tych prac kościół ponownie stał się miejscem kultu religijnego.

Najistotniejsze prace remontowe miały miejsce w 1886 roku, pod nadzorem administratora parafii, ks. Kajetana Śmiechowskiego, który naprawił mury i zainstalował nowe rynny. W kościele wprowadzono sufity łukowe w nawach bocznych oraz przeprowadzono kapitalny remont zakrystii, na co złożyła się nowa betonowa podłoga oraz zewnętrzne wejście. Dodatkowo, w trakcie renowacji zmieniono wyposażenie świątyni, dokonując konserwacji organów, budowy nowych konfesjonałów i ław. W 1914 roku dzwonnica została wzbogacona o zegar, który był zakupiony z darowizn wiernych.

W 1921 roku dzwonnica uległa zniszczeniu, a pięć lat później wzniesiono nową, blisko świątyni, dostosowaną do jej wyglądu, wykonaną z cegły. Dalsze zniszczenia nastąpiły podczas działań wojennych w 1944 roku, lecz po wojnie świątynia została naprawiona przez kolejnych proboszczów, ks. Franciszka Gościniaka i ks. Henryka Błażejewskiego. Obiekt przedstawia późnogotycki styl, stworzony z cegły i trójnawowy. Dziś świątynia duma ołtarzem głównym oraz kilkoma ołtarzami bocznymi, z zachowanymi zabytkowymi nagrobkami, kielichami oraz relikwiarzami.

Wnętrze

– Nagrobek renesansowy Jędrzeja Noskowskiego z ok. 1591 roku, wykonany z piaskowca gotlandzkiego, jest dziełem rzeźbiarza związanego z kręgiem Willema van den Blockego z Gdańska. Jędrzej Noskowski (zm. 1591) herbu Łada, był starostą różańskim, makowskim i stanisławowskim.

---

Oceń: Kościół Bożego Ciała w Makowie Mazowieckim

---