Marian Józef Kroh, urodzony 21 listopada 1882 roku w Makowie Mazowieckim, to postać zapamiętana jako major dyplomowany piechoty w Wojsku Polskim. Zginął w wyniku tragicznych wydarzeń, które miały miejsce w wiosną 1940 roku w Charkowie.
Jako ofiara zbrodni katyńskiej, jego historia ilustruje losy wielu żołnierzy, którzy podczas II wojny światowej doświadczyli brutalności konfliktu. Warto przyjrzeć się jego życiu oraz dziedzictwu, które pozostawił po sobie, zdobijając przy tym pełen szacunek i uznanie w historii polskiego wojska.
Życiorys
Marian Kroh, urodzony 21 listopada 1882 roku w Makowie Mazowieckim, pochodził z rodziny Władysława i Marii z Raczkowskich. Jego edukacja rozpoczęła się w Odeskiej Szkole Junkrów Piechoty, co zapoczątkowało jego wojskową karierę.
W czasie I wojny światowej zasilił szeregi 4 Finlandzkiego Pułku Strzelców, gdzie pełnił służbę w stopniu porucznika. Niestety, w trakcie działań wojennych odniósł obrażenia, co doprowadziło do jego niewoli zarówno austriackiej, jak i niemieckiej.
W 1919 roku Kroh został wcielony do Wojska Polskiego. 19 sierpnia 1920 roku jego awans na stopień kapitana został zatwierdzony, co miało miejsce z dniem 1 kwietnia 1920 roku. Jego przypisanie do grupy oficerów byłych Korpusów Wschodnich oraz byłej armii rosyjskiej miało istotne znaczenie dla jego późniejszej kariery.
Pełnił służbę w Okręgowej Komendzie Transportów Wojskowych w Wilnie. 1 czerwca 1921 roku rozpoczął służbę w dowództwie Dworca Warszawa Gdańska, a jego oddziałem macierzystym był 12 pułk piechoty. 3 maja 1922 roku został potwierdzony w stopniu majora, z datą senioralną 1 czerwca 1919 roku i 182. lokatą w korpusie oficerów piechoty, pozostając przydzielonym do 12 pp. W latach 1923–1924 pracował w Oddziale IV Sztabu Generalnego, gdzie pełnił funkcję kierownika referatu w Służbie Transportowo-Kolejowej.
15 lipca 1924 roku skierowano go do 21 pułku piechoty na praktyczne ćwiczenia. 1 listopada 1924 roku rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie jako słuchacz Kursu Normalnego 1924/26. W marcu 1925 roku miał miejsce jego transfer z korpusu oficerów kolejowych do korpusu oficerów piechoty, z zachowaniem statusu słuchacza WSWoj. Po ukończeniu kursu, 11 października 1926 roku, został przeniesiony do kadry oficerów saperów kolejowych oraz przydzielony do Oddziału IV SG.
W listopadzie 1927 roku objął dowództwo III batalionu w 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach. Jego kariera wojskowa zakończyła się formalnie 30 listopada 1928 roku, kiedy to przeszedł w stan spoczynku. W 1934 roku, w charakterze oficera w stanie spoczynku, znajdował się w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III oraz miał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I, co stawiało go w gotowości do służby w czasie wojny.
Podczas kampanii wrześniowej, po inwazji ZSRR na Polskę, 20 września 1939 roku, został wyznaczony przez dowódcę Grupy Obrony Lwowa na stanowisko szefa sztabu sektora wschodniego. Po kapitulacji Lwowa trafił do niewoli sowieckiej i osadzony został w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie oraz potajemnie pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 roku miejsce to jest znane jako Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Jego nazwisko widnieje na Liście Starobielskiej NKWD pod pozycją 1747.
25 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika. Uroczystość ogłoszenia awansu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie podczas wydarzenia „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Marian Kroh, jako osoba o niezwykłych osiągnięciach, został odznaczony wieloma wyróżnieniami za swoją odwagę oraz zasługi. Oto lista nagród, które otrzymał w trakcie swojej kariery:
- Order Świętego Włodzimierza 4 stopnia z mieczami i kokardą – 23 lipca 1915,
- Order Świętej Anny 3 stopnia z mieczami i kokardą – 21 czerwca 1916,
- Order Świętego Stanisława 3 stopnia z mieczami i kokardą – 16 kwietnia 1915,
- Order Świętej Anny 4 stopnia z napisem „Za odwagę” – 6 stycznia 1916.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 16 [dostęp 30.10.2024 r.]
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 263.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 32 z 25 sierpnia 1920, s. 779.
- Spis oficerów 1921, s. 55.
- Lista starszeństwa 1922, s. 30.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 11, 984, 993.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 64 z 8 lipca 1924, s. 376.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 112 z 23 października 1924, s. 626.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 899, 905, 1366.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 32 z 19 marca 1925, s. 151.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 42 z 11 października 1926, s. 341.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 25 z 31 października 1927, s. 297.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 3 z 28 stycznia 1928, s. 21.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 899.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 326, 842.
- Dokumenty 1997, s. 206.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 899, 905, 1366.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Hyman Rickover | Feliks Gadomski (żołnierz)Oceń: Marian Kroh